“پل دوستی” و غفلت مسئولان استان/ با صرفه‌ترين مسير ارتباطی ايران و جمهوري آذربايجان در آستانه تعطیلی کامل

گمرك اصلاندوز مغان، در حالي كه مناسب ترين، كوتاه ترين و با صرفه ترين مسير براي ارتباط زميني و انجام تبادلات تجاري و بازرگاني، ترانزيت كالا و سوخت و تردد اتباع دو كشور ايران و جمهوري آذربايجان محسوب مي شود اما متاسفانه با وجود مصوبه و خواست و تقاضاي پي درپي مرزنشينان منطقه مرزي مغان و همچنين تمايل طرف آذري، اين گمرك همچنان بازگشايي نشده است و تاكنون مصوبات دولت هاي نهم، دهم و يازدهم با همه وعده هايي كه در اين زمينه داده است هنوز اجرايي نشده است.

با اينكه مسئولان و مقام هاي بلند پايه دو كشور ايران و آذربايجان به كرات علاقه مندي كشور خود را پيرامون بسط و گسترش و ارتقاي حداكثري سطح روابط در زمينه هاي گوناگون از جمله بازگشايي مجدد گمرك اصلاندوز اعلام كرده اند، اما گويا دو دستگي و اختلافات در بين نمايندگان استان اردبیل در مجلس شوراي اسلامي تمامي ندارد و نه تنها از وحدت و همدلی در ميان نمايندگان استان اردبيل و مقامات سياسي خبري نيست بلكه اين اختلاف و سنگ اندازي باعث وارد شدن ضربه مهلكي بر پيكره مغان شده كه حذف منطقه آزاد تجاري ارس و نبود انگيزه براي راه اندازي مجدد گمرك اصلاندوز در بين نمايندگان نمونه اين اختلاف است.

در حالي كه دو دستگي در بين نمايندگان استان اردبيل كاملاً مشهود بوده، نماینده مردم کلیبر، خداآفرین و هوراند در مجلس، از اين فرصت نهايت بهره را برده و با ايجاد پلي به نام دوستي درصدد مراوده و گسترش روابط تجاري با كشور جمهوري آذربايجان دارد كه بر اساس آخرين گزارش، عملیات اجرایی فنس کشی محدوده قلی بیگلو با هدف راه اندازی گمرک و بهره مندی از مزایای قانونی منطقه آزاد ارس در سال 91 با حضور رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس، مدیران و مسوولان منطقه آزاد ارس کلنگ زنی شده است و قرار است عمليات فاز اول اين پل طي روزهاي آينده اجرايي شود.

اما نقطه مبهم در این میان كه گفتن آن ضروري به نظر مي رسد ساخت پل دوستي در روستای قلی بیگلو از توابع شهرستان خداآفرین آن هم در فاصله 10 کیلومتری شهر اصلاندوز است. در حالي كه تمام زيرساخت هاي لازم از جمله ساختمان گمرك اصلاندوز تنها با كليد دولت تدبير و اميد آماده بازگشايي مجدد با طرف مقامات آذري است چه توجيهي دارد پل دوستي بين ايران – آذربايجان در محدوده روستاي قلي بيگلو كه در نزديكي شهر اصلاندوز قرار دارد، با هزينه ميلياردي احداث شود و نكته مبهم تر اينكه هنوز طرف آذري مكان مشخصي را براي بازگشايي اين پل تعيين نكرده است.

آبان ماه 93 بود كه «شاهین باقراف» معاون گمركات جمهوري آذربايجان، در حاشیه مراسم افتتاح سالن مسافری پایانه مرزی بیله سوار مغان اظهار كرد: به منظور بازگشایی گمرک اصلاندوز و از سرگیری تردد اتباع دو کشور، جمهوری آذربایجان امکانات و زیرساخت های لازم را در این گمرک ایجاد کرده است.

وی به نقش این گمرک در توسعه روابط فی مابین و رونق اقتصادی مناطق مرزی دو کشور ایران و آذربایجان، افزود: ما منتظر اقدام متقابل و اساسی از سوی مسوولان گمرک ایران و تسریع در بازگشایی این گمرک هستیم.

‘محسن پاک آیین’ سفیر ایران در کشور جمهوری آذربایجان نيز چند ماه پيش با حضور در فرمانداری پارس آباد در ديدار با ‘ناصر نصیری’ فرماندار اسبق اين شهرستان مرزی گفت: امکانات و زیرساخت های مورد نیاز برای از سرگیری فعالیت گمرک اصلاندوز آماده است و برای تحقق این مهم مشکل جدی وجود ندارد. وی با بیان این که جمهوری آذربایجان از گشایش مجدد این گمرک استقبال می کند، افزود: بازگشایی این گمرک همچنین موجب بهبود وضع معیشتی و افزایش درآمد مرزنشینان دو طرف خواهد شد.

سفیر ایران در جمهوری آذربایجان با اشاره به اشتراکات عمیق فرهنگی، دینی و تاریخی میان دو کشور ایران و آذربایجان اظهار کرد: روابط و سطح مناسبات دو کشور در بسیاری از زمینه ها رو به رشد و گسترش است و بدون شک از سرگیری فعالیت گمرک اصلاندوز به توسعه هرچه بیشتر روابط کمک خواهد کرد.

به گفته پاک آئین، زیرساخت های لازم برای ادامه فعالیت گمرک اصلاندوز فراهم شده است و هیچ مانعی برای بازگشایی آن وجود ندارد و جمهوري آذربایجان از بازگشایی این گمرک مرزی که موجب بهبود سطح زندگی و افزایش درآمد ساکنان محلی منطقه در هر دو سوی مرز خواهد شد استقبال می کند.

در حالي كه سفیر ایران در جمهوری آذربایجان بارها از موافقت مقامات آذري بر بازگشایی گمرک اصلاندوز – هورادیز خبر داده است اما طبق اخبار واصله، “ارسلان فتحی پور” نماینده مردم کلیبر، خداآفرین و هوراند در مجلس شوراي اسلامي، خبر از احداث پل دوستي ايران – آذربايجان در 10 كيلومتري شهر اصلاندوز واقع در روستای قلی بیگلو داده است كه با آغاز عمليات اجرايي اين پل فاتحه گمرك اصلاندوز براي هميشه خوانده مي شود.

مردم منطقه مغان بخصوص ساكنان اهالي پارس آباد و اصلاندوز انتظار دارند همانگونه كه در شهرهاي آستارا و جلفا با راه‌اندازي گمرك، مردم از مزاياي اقتصادي آن بهره‌مند هستند، گمرك اصلاندوز مغان نيز مجددا بازگشايي شده و اين منطقه را از موقعيت ممتاز كنوني كه به تنهايي 98 درصد بذر ذرت كشور را توليد و بيش از 32 نوع محصول كشاورزي استحصال مي شود را از بن‌بست و دورافتادگي 900 كيلومتري با مركز كشور خارج كرده و به منطقه آزاد تجاري و اقتصادي صاحب‌نامي تبديل كند.

مردم اين منطقه انتظار دارند كه مسئولان سياسي و اقتصادي استان به دور از هرگونه تفرقه و اختلاف افكني در اهتمام و تحقق بازگشايي گمرك اصلاندوز اقدامات اساسي انجام دهند كه تحقق اين امر مهم اقتصادي تنها توجه جدي مسئولان عالي‌رتبه سياسي، نمايندگان استان در مجلس شوراي اسلامي و شخص رئيس دولت تدبير و اميد را مي‌طلبد كه اميدواريم توجه مسئولان به اين امر مهم حياتي و استراتژيك به مرحله تحقق برسد.

گفتنی است، پست مرزی اصلاندوز- هورادیز تا سال ۱۹۹۳ فعال بود، اما فعالیت این پست مرزی همزمان با اشغال منطقه فضولی آذربايجان از سوی نیروهای نظامی ارمنستان، تاكنون به حالت تعلیق درآمده است و از آن زمان نيز درب گمرك اصلاندوز مغان تا به امروز بسته مانده و كارمندان آن در گمرك بيله سوار مغان مشغول به كار هستند.

گزارش از مرتضي بري