مذاکرات پیرامون مشارکت جمهوری آذربایجان در احداث این خط آهن به قدری با سراسیمگی پیش برده شده که گویی نیاز ایران به دریافت وام از باکو برای ساخت این خط آهن، به حدی شدید است که باکو می تواند هر شرط و شروطی را برای اعطای این وام به ایران مطرح کند.
به گزارش مرکز فرهنگی قفقاز، کشورهای تولید کنندۀ نفت و گاز به دنبال متنوع سازی اقتصاد و کاهش وابستگی خود به درآمدهای نفتی هستند وایران و جمهوری آذربایجان نیز با این هدف و نظر، سرمایه گذاری در عرصه حمل و نقل منطقه را هدف قرار داده‌اند. اراده سیاسی دو کشور برای توسعه روابط و روند مثبتی که مناسبات فی‌مابین طی می کند، مزیت مهمی است که امکانات زیادی را برای ایران و جمهوری آذربایجان ایجاد می کند تا اهداف مشترک اقتصادی خود در حوزه تزانزیت را دنبال نمایند.
جمهوری آذربایجان به عنوان دروازه قفقاز، مبتکر و شریک در ایجاد راه آهن باکو- تفلیس – قارص بوده، در مراحل پایانی ساخت بندر تجاری بین المللی در بخش Alat می باشد، برای تبدیل کشور به قطب کلیدی حمل و نقل منطقه ای، بیش از 20 میلیارد دلار سرمایۀ اختصاص داده است؛ ایران نیز پل اتصال روسیه و قفقاز به آب های آزاد در خلیج فارس و دریای عمان است و مسیر ایران، امن ترین،نزدیک ترین و اقتصادی ترین مسیر حمل و نقل برای کشورهای پیرامونی می باشد.
خط آهن رشت ـ آستارا از مهم‌ترین پروژه‌های ریلی کشور در جهت استفاده از کریدورهای بین‌المللی است چرا که با اتصال خط آهن ایران به جمهوری آذربایجان، کریدور شمال-جنوب کشور معنای واقعی پیدا کرده و ترانزیت ریلی کشور دست خوش تحول بزرگی خواهد شد.
طرح اجرایی راه‌آهن رشت- آستارا به طول 164 کیلومتر می‌باشد با ساخت این خط آهن و اتصال رشت به آستارا ، تسهیل مبادلات بین بنادر شمالی و جنوبی کشور از طریق حمل و نقل ریلی میسر خواهد گردید؛ در واقع ایجاد یک مسیر تمام ریلی در کریدور ترانزیتی شمال- جنوب ، ارتباط مستقیم ریلی خلیج فارس و شبه قاره هند با کشورهای روسیه و آسیای میانه و قفقاز و کشورهای اروپائی ایجاد و امکان گسترش مبادلات تجاری و بازرگانی با کشورهای حاشیه دریای خزر، بنادر باتومی و پوتی در گرجستان در کنار دریای سیاه و کشورهای اروپایی از جمله اهداف اصلی در احداث این محور می باشد.
در جریان سفر معاون وزیر راه و شهرسازی کشورمان به باکو، اعلام شد که مقامات این وزارتخانه مذاکره با «بانک بین الملل» باکو را درباره جزییات و شروط دریافت وام 500 میلیون دلاری از این بانک جهت ساخت راه آهن رشت – آستارا، آغاز کرده اند و اعلام شد که اصل پرداخت وام تایید شده و بر سر جزئیات نیز مذاکره می کنیم.
مذاکره دریافت این وام با حجم گسترده خبررسانی درباره آن، به چنان موضوع مهمی در باکو نیز تبدیل شده است که بسیاری از مقامات جمهوری آذربایجان از شاهین مصطفی اف، وزیر اقتصاد و رییس آذربایجانی کمیسیون مشترک ایران جمهوری آذربایجان گرفته تا جاوید قربانف، رییس شرکت راه آهن این جمهوری، هر هفته از رسانه های باکو درباره این وام سخن می گویند و حتی الهام علی اف، رییس جمهوری آذربایجان نیز برای اجرایی شدن آن فرمان ویژه ای را صادر کرده و مجلس ملی این جمهوری نیز قانونی را برای تحقق آن به تصویب رسانده است! زیرا، مقامات باکو بر این باورند که با احداث خط آهن رشت – آستارا و اتصال خط آهن این کشور به خط آهن ایران، تحولی عظیم در ارتباط تجاری جمهوری آذربایجان با بازارهای جنوب و شرق آسیا ایجاد خواهد شد و باکو خواهد توانست اقتصاد تک محصولی وابسته به درآمدهای نفتی جمهوری آذربایجان را از منبع مهم دیگری تغذیه کند که البته استدلال درستی است و این موضوع تا حدود زیادی به اقتصاد منطقه و به ویژه آذربایجان کمک خواهد کرد.
اما، مذاکرات پیرامون مشارکت جمهوری آذربایجان در احداث این خط آهن به قدری با سراسیمگی پیش برده شده است که گویی نیاز ایران به دریافت وام از باکو برای ساخت این خط آهن، به حدی شدید است که باکو می تواند هر شرط و شروطی را برای اعطای این وام به ایران مطرح کند و ایران نیز چاره ای جز تحمل شروط باکو در ازای پرداخت این وام ندارد.
آش دریافت این وام به قدری شور شده است که اخیرا شماری از نمایندگان پارلمان باکو در نشست ویژه این مجلس برای تصویب اسناد امضاء شده با تهران از جمله سند مربوط به اتصال خطوط آهن ایران و جمهوری آذربایجان، ضمن اعتراضات تند و هتاکی علیه ایران بخاطر انعقاد توافق نامه لغو دوجانبه روادید با ارمنستان، این مطالبه را نیز مطرح کردند که اگر تهران خواهان مناسبات گرم با باکوست، باید دکتر روحانی رییس جمهوری اسلامی ایران از سفر به ارمنستان خودداری کند!
تحلیلگران سیاسی باکو نیز در شرح و بسط بیشتر اعتراضات به لغو روادید میان ایران و ارمنستان و تدارک سفر دکتر روحانی به ایروان، صراحت لهجه بیشتری به خرج دادند و طلبکارانه گفتند در شرایطی که جمهوری آذربایجان به ایران وام می دهد، تهران نباید اقدامی که باکو را ناراضی می کند، انجام دهد! نمایندگان مجلس باکو نیز مدعی حمایت دولت جمهوری آذربایجان از ایران در دوران تحریم های هسته ای و نجات ایران از این مهلکه توسط باکو شدند و ایران را موظف به ادای دین خود به مقامات باکو دانسته اند.
مقامات آذربایجان به خوبی می دانند بسیاری از این موضوعاتی که در رسانه ها مطرح می شود، یک شوی تبلیغاتی است و صحت ندارد و به عنوان مثال در موضوع اتصال این کریدور، آذربایجان بسیار بیشتر از ایران متنفع خواهد شد اما به نظر می رسد جمهوری اسلامی ایران هم باید با توجه و دقت بیشتری در انتشار اخبار این مشارکت های بین المللی اقدام نماید تا عزت و اقتدار کشورمان در منطقه دچار خدشه نشود.
