روز اردبیل؛ نگاهی بر تاثیر صفویه در تاریخ ایران

چهارم مرداد ماه سالروز استقرار سلسله صفویه در ایران، در تقویم رسمی کشور به نام روز شیخ صفی‌الدین اردبیلی نامگذاری شده و به تبع آن، هفته اردبیل برای معرفی فرهنگ دیرپا و نقش تاریخ‌ساز این خطه در میهن عزیزمان گرامی داشته می‌شود.

به گزارش مرکز فرهنگی قفقاز، در هشتصد و بیست و پنجمین جلسه شورای عالی انقلاب فرهنگی کشور، روز چهارم مرداد سالروز استقرار سلسله صفویه، در تقویم رسمی کشور به نام روز بزرگداشت شیخ صفی الدین اردبیل نام گذاری شد.

اینک چند سال است که به بهانه همین مناسبت مهم، روز و هفته اردبیل با اجرای برنامه‌های مختلف فرهنگی، هنری و ادبی گرامی داشته می‌شود و نخبگان و شخصیت‌های برجسته علمی، و ادبی استان معرفی و تجلیل می‌شوند.

پشتوانه فکری و فرهنگی این حرکت بزرگ به اشارات مقام معظم رهبری بر لزوم برجسته سازی ثمرات دوره شیخ صفی الدین اردبیلی در سفر سال ۷۹ معظم اله به اردبیل بر می گردد.

البته ایشان در سال ۱۴۰۲ نیز در دیدار اعضای ستاد برگزاری کنگره ملی شهدای استان اردبیل، وحدت و ترویج مذهب اهل‌بیت (ع) را دو کار بزرگ اردبیلی‌ها برای ایران برشمرده و تاکید کردند: شناسنامه اردبیل سابقه علمی و جهادی آن است.

آری! اردبیل و اردبیلی‌ها همیشه در طول تاریخ در سرنوشت کشورمان نقش‌آفرین بوده و نام ایران را در عرصه‌های داخلی و بین‌المللی پرآوازه کرده‌اند و سنگ بنای تفکر وحدت مذهبی و جغرافیایی ایران از شمال غرب این سرزمین، با روی کار آمدن خاندان صفویه و قیام شاه اسماعیل صفوی گذاشته شده است.

صفویه و احیای مذهب و وحدت ملی

به گفته نماینده ولی فقیه در استان و امام جمعه اردبیل انتشار مذهب اهل بیت (ع) در سراسر ایران از اردبیل شروع شد ، یعنی اردبیل، ایران را به فضیلتی استثنایی که موالات با اهل بیت نبی مکرم اسلام (ص) است مزین ساخت و در نتیجه کل ایرانیان در این وصف بی‌نظیر مدیون خطه استان اردبیل هستند.

آیت الله سید حسن عاملی تاکید کرده است: به تعبیر محیط طباطبایی اگر اردبیل نبود ایران نبود زیرا بعد از سقوط ساسانیان، اولین انسجام در سطح کلان کشور ایران توسط صفویه صورت پذیرفت و یک امپراتوری عظیم که ۴۰ درصد آن در حال حاضر دست ما رسیده است تشکیل گردید و شان ملت ما را تا عنان‌السماء بالا برد.

عضو مجلس خبرگان رهبری گفت: صفویه برای احیای وحدت و مذهب تشیع، ۲۰۰ سال مقدمه برداشتند و از شیخ صفی‌الدین اسحاق اردبیلی تا حیدر پدر شاه اسماعیل مقدمه این حرکت عظیم ملی و دینی بود و اردبیل در عزت ایران و ایرانی نقش استثنایی تاریخی دارد و این نقش باید ادامه پیدا کند.

به گفته او اردبیل باید به واسطه تاریخ ارزشمندش در دوره صفویان، سر به آسمان بساید زیرا اجداد ما در عزت کشور و اعتلاء مذهب اهل بیت (ع) کاری کرده‌اند کارستان؛ کشور ما مدیون عنایات سلسله صفویه است‌ و بر ماست که برای دفاع و تکریم از این حریم تلاش نموده و در شناساندن نقش خطیر آنها در تاریخ کشورمان تلاش مضاعف داشته باشیم.

امسال مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان اردبیل در جلسه هماهنگی برنامه های هفته گرامیداشت اردبیل، بر مردمی بودن برنامه های آن تاکید می کند تا هویت مردمی و نقش پررنگ احاد مردم و نخبگان در بخش های متنوع آن حفظ شود.

نقش پررنگ مردم در برنامه‌های هفته اردبیل

امیر رجبی روز یا هفته اردبیل را به همه اردبیلی ها متعلق می‌داند و متعقد است که باید از این فرصت برای احیا و معرفی ظرفیت‌های اجتماعی و شخصیت های ملی شهرستان‌های استان نیز به نحو احسن استفاده شود.

به گفته او امسال علاوه بر اردبیل، در شهرستان‌های مشگین‌شهر، پارس‌آباد، خلخال و گرمی نیز برنامه‌های گرامیداشت هفته اردبیل برگزار خواهد شد تا ظرفیت‌ها و توانمندی‌های این مناطق هم به خوبی معرفی شود.

هادی صباغی دبیر ستاد رسانه‌ هفته اردبیل هم با اشاره به آمادگی خبرنگاران برای پوشش خبری برنامه های این رویداد مهم گفت: از اول تا ۱۵ مرداد رسانه‌های محلی، خبرگزاری‌ها و فعالان فضای مجازی برنامه ها را پوشش خواهند داد.

وی افزود: از ششم تا نهم مردادماه در شهرهای گرمی، خلخال، پارس‌آباد و مشگین‌شهر برنامه هایی برای معرفی قابلیت های همه جانبه این مناطق اجرا خواهد شد و جشنواره شاد عاشیقلار در ۲۶ شهریور نیز برای نشاط اجتماعی و گرامیداشت ارزش‌های فرهنگی بومی اجرا خواهد شد.

اختصاص بودجه برای بقعه شیخ صفی الدین اردبیلی

بقعه شیخ صفی‌الدین اردبیلی که امروز تحت عنوان مجموعه تاریخی و جهانی شیخ صفی از مقاصد اصلی گردشگران و مسافران داخلی و خارجی استان اردبیل محسوب می‌شود، از مهم‌ترین آثار تاریخی ایران است که از لحاظ معماری و کاشی‌کاری، از شاهکارهای سده هشتم هجری قمری و سال‌های پس از آن است.

این مجموعه معماری فاخر پس از وفات شیخ صفی از سوی فرزندش، صدرالدین موسی به سال ۷۳۵ هجری قمری پایه‌گذاری شده و شاه عباس، بناهای مهمی به آن مجموعه افزوده و اصلاحاتی در آن انجام داده است.

بر اساس اعلام اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی اردبیل، حکم حکومتی مقام معظم رهبری در مورد مجموعه جهانی شیخ صفی‌الدین اردبیلی در سفر سال ۱۳۷۹ ایشان به این استان، امتیاز ویژه برای این اثر تاریخی و فرهنگی محسوب می‌شود.

از اینرو وزارتخانه میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی با اختصاص ردیف بودجه ویژه برای این پایگاه تاریخی موافقت کرده است و این امر مهم منشا تحولات مهمی برای احیا و معرفی شخصیت و تاریخ ارزشمند صفویان خواهد شد.

فعالیت دبیرخانه هفته استان اردبیل

معاون صنایع‌ دستی اداره‌ کل‌ میراث ‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌ دستی اردبیل از راه اندازی دبیرخانه هفته استان اردبیل در سالن ختایی در داخل مجموعه تاریخی و جهانی شیخ صفی الدین اردبیلی خبر داده است.

توحید دلاور قوام یادآور شد: در هفته اردبیل سال‌های قبل برنامه‌هایی همچون معرفی مفاخر استانی دوره صفویه، احیای نام و تاریخ قزل باش‌ها، نامگذاری میدان شهیدگاه به میدان شهدای چالدران، نامگذاری یک میدان به نام فیروزشاه زرین کلاه، ساخت تندیس سلیم موذن زاده برای میدان موذن زاده، تبیین اردبیل به عنوان مبداء هویت علویان، کارگاه ادبیات، تاریخ، عرفان و فلسفه با حضور استادان کشور و استانی، رونمایی از چند کتاب مرتبط با موضوع، رونمایی از عَلم خضراء شیخ صفی الدین مربوط به نبرد چالدران اجرا شده است و امیدواریم امسال کیفیت و تنوع برنامه ها دوچندان شود.

بقعه تاریخی شیخ صفی الدین اردبیلی بر اساس آمارها مقصد نخست مسافران و گردشگران استان اردبیل است و به عنوان پایگاه جهانی و تاریخی از آوازه بسیاری برخوردار است و این روزها در آستانه روز یا هفته گرامیداشت اردبیل، به محل آمد و شد دست اندرکاران و گردانندگان آئین های این مناسبت خطیر تبدیل شده است تا بار دیگر تاریخ و نقش اردبیل در قوام و دوام ایران بزرگ، از رسانه ها مخابره شود و در مرکز توجه ها قرار گیرد.

استان اردبیل با بیش از یک میلیون و ۲۸۰ هزار نفر جمعیت و ۱۲ شهرستان در شمال ایران و در همسایگی جمهوری آذربایجان واقع شده است.