سرپرست دفتر توسعه فرهنگی آذربایجان دانشگاه محقق اردبیلی گفت: دفتر توسعه فرهنگی آذربایجان دانشگاه محقق اردبیلی با مشارکت گروه های تاریخ و هنر دانشگاه در نظر دارد برای اولین بار در تاریخ لباس ایرانی-شیعی قزل باش را احیا کند.
به گزارش مرکز فرهنگی قفقاز ،سجاد حسینی در جمع خبرنگاران با بیان اینکه بخش اصلی این لباس کلاه قزل باش است، گفت: اطلاعات ما در خصوص این نوع کلاه، جنس، ترکیب و شکل آن مبتنی بر منابع تاریخ نگاری صفوی، عثمانی و ازبک و همچنین نگاره ها و مینیاتورهای تاریخی از دوره صفوی است.
وی با بیان اینکه بر اساس اطلاعات موجود، خاندان صفوی درصدد تبدیل جریان صوفیانه خود به یک جریان سیاسی بودند، افزود: در این راستا تمایز یافتن از سایر گروه‌های سیاسی منطقه همچون عثمانی‌ها، بازماندگان تیموریان و ترکمانان آق قویون لو از اهمیت وافری برخوردار بود و در دنیای قدیم این تمایز دهی با سرپوش‌های مورد استفاده در آن دوره استفاده می شد.
حسینی تصریح کرد: شیخ حیدر صفوی، پدر شاه اسماعیل صفوی در یک برهه زمانی خاص عنوان می کند که طی یک خواب و رویا یکی از شخصیت‌های مذهبی شیعه که منابع اکثراً به شخصیت حضرت علی (ع) تاکید دارند، به آنها تاکید کرد که به مریدان خود استعمال کلاه دوازده ترک سرخ رنگ را توصیه کنند.
سرپرست دفتر توسعه فرهنگی آذربایجان دانشگاه محقق اردبیلی ادامه داد: از آن پس سفارش دوخت این کلاه به کلاه دوزان منطقه آذربایجان داده شد و تمام مریدان خاندان صفوی از این کلاه به نشانه ارادت به خاندان مذکور استفاده کردند.
وی خاطرنشان کرد: دوازده ترک موجود در این کلاه نماد تشیع اثنی عشری است و رنگ سرخ آن به نوعی نمودی از بعضی مفاهیم شیعی همچون پیروزی خون بر شمشیر، طغیان وعصیان بر عیله نظام سیاسی و و حکومتی موجود در آن و اصلاح امور بوده است.
حسینی گفت: کلاه قزل باشی از ارزش بسیار بالایی برخوردار بود و به نوعی که حتی هنگام عزاداری در حالیکه تمام اعیان و بزرگان سنت سوگواری کلاه از سر برداشتن (باش آچماخ) را اجرا می کردند، قزل باشان به خاطر اهمیت وافر این کلاه، هرگز این سنت را اجرا نمی کردند.
سرپرست دفتر توسعه فرهنگی آذربایجان دانشگاه محقق اردبیلی افزود: در مرحله بعدی سایر اجزای لباس قزل باشی احیا می شود و در جریان همایش قزل باشان در ایران و آناتولی که پاییز سالجاری در دانشگاه محقق اردبیلی برگزار خواهد شد، از لباس مذکور نیز پرده برداری می شود.
وی اضافه کرد: این کلاه بصورت علمی تاکنون در ایران و کشورهای همجوار میراث دار فرهنگ و تمدن صفوی احیا نشده است.
