برغم گذشت پنج سال از جنگ دوم قراباغ، جنگ 44 روزه جمهوری آذربایجان و ارمنستان در سپتامبر و اکتبر و نوامبر 2020، بازگشت درصد ناچیزی از آوارگان آذری به شهرها و روستاهای نواحی اطراف قره باغ کوهستانی، به بروز اختلافات جدیدی اجتماعی در جمهوری آذربایجان بر سر موضوع آوارگان دامن زده است.
به گزارش مرکز فرهنگی قفقاز، در حالی که پیش تر تصور می شد آوارگان جنگ اول قراباغ که از اوایل دهه 1990 در جوامع شهری و روستایی باکو و سایر شهرستان های جمهوری آذربایجان اسکان یافته اند، پس از بازپس گیری قراباغ و هفت شهرستان اطراف آن از ارمنستان و بخصوص پس از اخراج دسته جمعی ارامنه بومی قراباغ کوهستانی از این منطقه، به سرعت به این نواحی بازخواهند گرفت، اکنون بازگشت تمامی این جمعیت غیرممکن به نظر می رسد.
برخی از این آوارگان پیشین می گویند که طی سه دهه گذشته در میان جوامع مناطقی که مسکن گزینده اند، جذب و همگرا شده اند و نیازی به بازگشت به شهرها و روستاهای پیشین خود یا زادگاه های والدین درگذشته خود نمی بینند.
از سوی دیگر، مطالبی در رسانه های باکو مبنی بر ضرورت پاکسازی سیمای پایتخت جمهوری آذربایجان از حضور جمعیت های غیرباکویی ها و آوارگانی که به نظر نویسندگان این مطالب سیمای باکو را تخریب کرده اند، منتشر می شود.
ری کریم اوغلو، از جنگجویان پیشین قراباغ در برنامه ویژه “لاف تی وی” در این خصوص، انتشار مطالب علیه آوارگان جنگ اول قراباغ را غیراخلاقی و نادرست خواند و خواستار پایان داده شدن به انتشار این مطالب در رسانه های جمهوری آذربایجان علیه آوارگانی شد که طی سه دهه در میان مردم سایر شهرها و روستاهای جمهوری آذربایجان از جمله باکو جذب و شده و به این محیط عادت کرده اند.
ری کریم اوغلو گفت همه ما آذربایجانی و اعضای یک ملت واحد هستیم و ما از کسانی که در باکو و سایر شهرها در زمان جنگ قراباغ به روی ما آغوش گشودند و برای اسکان ما کمک کردند، تشکر می کنیم.
گفتنی است جمهوری آذربایجان ، جامعه ای بسیار حساس و شکننده بخاطر قوی بودن گرایشات طایفه ای و قومیتی و محلی و منطقه ای در میان مردم است.
دولت جمهوری آذربایجان برغم تبلیغات زیاد در خصوص موضوع بازگشت آوارگان و بخصوص طرح موضوع سیاسی و تبلیغاتی “بازگشت به ارمنستان” که مقامات و رسانه های باکو براساس مطامع و جاه طلبی های ارضی و سیاسی این کشور را “آذربایجان غربی” می نامند، در فراهم کردن زمینه بازگشت مالکان خانه ها و زمین های شهرستان های غربی اطراف قراباغ کوهستانی به مناطق خودشان تعلل می کند و بعضا فقط بازگشت های مهندسی شده ای را به برخی شهرها و روستاها از جمله “روستاهای هوشمند” ساخته شده براساس طراحی اسراییلی ترتیب داده است. نواحی حساس و راهبردی نیز در این مناطق به مراکز امنیتی و نظامی ترکیه و رژیم صهیونیستی اختصاص یافته است و اراضی بزرگ زراعی نیز برای کاربری های مختلف کشاورزی و دامداری و…. توسط “پاشا هلدینگ”، مجموعه تجاری و مالی متعلق به خانواده پاشایف – علی اف مورد استفاده قرار گرفته است و مالکان واقعی آنها مشخص نیست.
