واکاوی سفر وزیر خارجه ایران به ارمنستان در گفت‌‌وگو با کارشناس مسایل اوراسیا؛ ایران می‌تواند در حل مسائل ایروان -باکو نقش ایفا کند

افشار سلیمانی، کارشناس مسائل اوراسیا سفر وزیر امور خارجه کشورمان به ارمنستان را تحلیل و بررسی کرده است.

به گزارش مرکز فرهنگی قفقاز، دکتر محمدجواد ظریف در رأس یک هیات اقتصادی و سیاسی روز سه شنبه به منظور هدفمند شدن اقتصاد مقاومتی و دیپلماسی اقتصادی در سفری یک روزه به ارمنستان رفت. این کشور از آنجایی حائز اهمیت است که غیر از مرز ایران و گرجستان مرز تجاری مشترکی با کشورهای پیرامون خود ندارد.
از همین رو از نظر تجاری برای کشورمان منفعت بسزایی دارد. از دیگر مسائلی که سیاست خارجی ارمنستان و ایران در طی سال‌های اخیر مورد مذاکره قرار داده اند مساله قره باغ و اختلافات بین ایروان و باکو بوده است. در این باره “خبر آنلاین” با دکتر سلیمانی سفیر اسبق جمهوری آذربایجان در ارتباط با سفر وزیر امور خارجه کشورمان به ارمنستان گفتگویی داشته است که در ادامه می خوانید:
دلایل سفر دکتر ظریف را برای ما شرح دهید.
سفر وزیر خارجه کشورمان به ارمنستان به دعوت همتای خود ادوارد نعلبندیان و در رأس هیئتی سیاسی و اقتصادی صورت گرفته است . در جریان این سفر علاوه بر دیدار و مذاکره با همتای ارمنی با رئیس جمهور ارمنستان نیز ملاقات انجام شد و نشست اقتصادی مشترک بین دو کشور نیز برگزار شد.
ارمنستان بعنوان یک کشور همسایه مسیحی در منطقه قفقاز جنوبی برای ایران دارای اهمیت بوده و همواره به صورت متناوب سفرهای متقابل دوره ای وزرای امور خارجه به منظور بررسی میزان پیشرفت روابط و شناسایی و رفع موانع انجام می شود.
باتوجه به اینکه ارتباط ارضی و سیاسی ارمنستان با آذربایجان و ترکیه قطع است و این کشور تنها با ایران و گرجستان دارای مرزهای باز و فعال است، داشتن روابط با ایران برای این کشور بسیار مهم تلقی میگردد بویژه آنکه نیازهای عمده این کشور در زمینه انرژی گاز و محصولات غذایی و صنعتی و پتروشیمی توسط ایران تامین می شود.
نقاط قوت و ضعف دو کشور را شما چه طور ارزیابی می کنید؟ به نظر شما دستگاه دیپلماسی ایران می تواند اختلافات باکو-ایروان را را حل و فصل کند؟
دو کشور در مجامع و سازمانهای بین المللی نیز همکاریهای سازنده ای بایکدیگر دارند و از حقوق یکدیگر دفاع می کنند، با توجه به اشغال بیست درصد اراضی آذربایجان توسط ارمنستان و کم و کیف مناسبات تهران-ایروان همواره روابط تهران -باکو تحت تاثیر مناسبات تهران -ایروان قراردارد، لذا مناسب بود دستگاه دیپلماسی کشورمان در جهت ترغیب ارمنستان به تخلیه اراضی اشغالی آذربایجان براساس قطعنامه های شورای امنیت سازمان ملل متحد، مساعی جمیله را مبذول دارد و از این رهگذر در فرایند حل بحران فره باغ کوهستانی ایفای نقش موثری را به منصه ظهور میرساند.

آیا می توان گفت بخشی از اهداف این سفر ارتباطی به درخواست اتحادیه اروپا در خصوص نیروگاه هسته ای ارمنستان دارد؟
باتوجه به خطرناک بودن نیروگاه اتمی متسامور ارمنستان و همچنین ورود زوائد کارخانجات آلومینیم و مس در ارمنستان به رود ارس، مناسب بود وزیر خارجه در جریان این سفر در راستای تعطیل شدن متسامور که از سوی اتحادیه اروپا نیز چنین درخواستی صورت گرفته رایزنیهای لازم را با مقامات ارمنی بعمل می آورد و درخصوص عدم ورود زائده های کارخانجات ارمنستان به رود ارس که مشکلات محیط زیستی ایجاد میکند و سلامت مردم ساکن در پیرامون رود ارس را به خطر می اندازد مقامات ارمنی را ترغیب ومتقاعد می نمود.
سفیر کشومان در ارمنستان به خبرگزاری ایسنا گفته است که حجم روابط تهران-ایروان راضی کننده نیست. این به چه معناست؟ آیا خللی در این رابطه وجود دارد؟

از آنجا که ارمنستان بیشتر تحت تاثیر روسیه قرار دارد و روسها پایگاه نظامی در منطقه گیومری ارمنستان مستقر کرده اند و انرژی این کشور نیز تحت نفوذ روسیه است، به همین دلیل روسها مانع از عبور از خط لوله گاز ایران به گرجستان از طریق ارمنستان شدند، از سوی دیگر مرزهای ارمنستان با همسایگانش توسط نیروهای روسی کنترل می شود، ازاین رو روابط خارجی ارمنستان تحت تاثیر روابط این کشور با روسیه قراردارد. لذا ایران باید به منظور همکاریهای منطقه ای در قفقاز و روابط دوجانبه با این کشورها با روسیه نیز رایزنیهای لازم را بنماید.
بنظر میرسد دکتر ظریف در حریان سفر خود به ارمنستان علاوه بر مسائل دوجانبه پیرامون مسائل مهم منطقه ای و بین المللی نیز با طرفهای ارمنی مذاکره کرده باشد و درخصوص آخرین وضعیت برجام هسته ای و خلف وعده های آمریکا نیز نسبت به روشنگری مقامات ارمنی مبادرت کرده باشد.
باتوجه به حضور لابی ارمنی در آمریکا و فرانسه، احتمالا مذاکره درخصوص چگونگی بهره برداری ازاین لابی در راستای تامین منافع ملی ایران نیز مدنظر وزیرخارجه کشورمان خواهد بود.