«دوره دشوار» در روابط مسکو و باکو؛ گذرا یا ریشه‌دار؟

«دوره دشوار در روابط جمهوری آذربایجان و فدراسیون روسیه آغاز شده است»، این جمله، توصیف سخنگوی کرملین از وضعیت کنونی مناسبات باکو و مسکو است که در پی رخدادهای اخیر شکل گرفت.

به گزارش روز چهارشنبه ایرنا، موضوع تنش‌ در روابط این دو کشور زمانی در رسانه‌ها برجسته شد که جمهوری آذربایجان در واکنش به اقدامات نهادهای مجری قانون در یکاترینبورگ روسیه در زمینه بررسی ابعاد یک پرونده قتل، پرونده دیگری از اتباع روسی را از کشوی میز درآوردند و برخی روزنامه‌نگاران خبرگزاری اسپوتنیک در باکو را بازداشت کردند.

بازداشت‌های متقابل

کمیته تحقیقات روسیه ۲۸ ژوئن (۷ تیر) در منطقه سوردلوفسک گزارش داد که یک باند جنایتکار را که در اوایل دهه ۲۰۰۰ در یک سری قتل در شهر یکاترینبورگ دست داشتند، متلاشی کرده است.

به نوشته خبرگزاری تاس، در این عملیات هشت مظنون بازداشت شدند. طبق گزارش‌های اولیه، یکی از آنها بر اثر نارسایی قلبی درگذشت. علت مرگ مظنون دیگر در حال بررسی است. اجساد آنها از یکاترینبورگ به باکو منتقل شد.

پس از آن بود که دادستان کل جمهوری آذربایجان اعلام کرد که این کشور مدارکی دال بر شکنجه و قتل دو شهروند این کشور در طول بازداشت شان در یکاترینبورگ را به روسیه تحویل داده و طرف روسی در حال انجام تحقیقات جداگانه‌ای در این باره است.

پس از این رخدادها، رویدادهای برنامه‌ریزی شده مربوط به روسیه در جمهوری آذربایجان لغو شد. ایگور کارتاویخ و یوگنی بلوسوف، روزنامه‌نگاران روس، به همراه چند شهروند دیگر روس بازداشت شدند.

مقامات جمهوری آذربایجان همچنین اعلام کردند که در جلسه شورای اقتصادی کشورهای مستقل مشترک المنافع که در مسکو برگزار می‌شود، شرکت نخواهند کرد.

همزمان با سردی روابط مسکو و باکو در پی این رخدادها، الهام علی‌اف رئیس جمهوری آذربایجان و ولودیمیر زلنسکی رئیس‌جمهوری اوکراین سه‌شنبه دهم تیرماه ۱۴۰۴ به صورت تلفنی گفت‌وگو کردند. بنابر اعلام سرویس مطبوعاتی دفتر ریاست‌جمهوری آذربایجان، ایده این تماس تلفنی از طرف اوکراینی آغاز شد.

سخنگوی کرملین در واکنش به این تماس تلفنی گفت: کی‌یف تمام تلاش خود را برای دامن زدن به آتش (اختلاف روسیه و جمهوری آذربایجان) انجام می‌دهد و در تلاش است که باکو را به «ادامه اقدامات احساسی» در ارتباط با مسکو تحریک کند؛ پیش‌بینی این موضوع آسان است.

پسکوف تصریح کرد: حکومت اوکراین، اطلاعات مربوط به رخدادهای اخیر (در روابط مسکو و باکو) را به هر شکل ممکن تجزیه و تحلیل خواهد کرد تا تنش‌های بیشتری را تحریک کند.

پرونده سقوط

علی‌اف رئیس ‌جمهوری آذربایجان اعلام کرده است که کشورش در حال آماده‌سازی شکایاتی در دادگاه‌های بین‌المللی علیه روسیه در رابطه با سقوط پرواز ۸۲۴۳ خطوط هوایی آذربایجان در تاریخ ۲۵ دسامبر (پنجم دی سال ۱۴۰۳) در نزدیکی شهر آکتائو در قزاقستان است.

این هواپیما از مبدأ باکو، ‌ پایتخت جمهوری آذربایجان به مقصد گروزنی مرکز جمهوری چچن روسیه در حرکت بود که در نزدیکی شهر آکتائو در مجاورت دریای خزر سقوط کرد و منجر به کشته شدن ۳۸ نفر شد.

اختلاف نظر درباره اوکراین

روسیه در حدود سه سال و پنج ماه اخیر در مصاف نظامی با اوکراین است که آن را نه تنها رویارویی با کی‌یف، بلکه با همه کشورهای غربی می‌داند که با ارسال سلاح به طرف مقابل و اعمال حدود ۳۰ هزار تحریم علیه مسکو، علیه این کشور صف کشیده‌اند.

اختلاف‌نظر مسکو و باکو درباره مناقشه اوکراین که روزهای اخیر با اظهارنظر الهام علی‌اف رئیس‌جمهور جمهوری آذربایجان در کانون توجه قرار گرفت، موضوع جدیدی نیست چرا که به گفته مقامات مسکو، دو کشور از ابتدای این مناقشه و آغاز عملیات نظامی در این زمینه اختلاف‌نظر دارند.

برخی رسانه‌های روسیه چنین روایتی را مخابره کردند که «علی‌اف» پس از دریافت نشان واحدهای نازی نیروهای مسلح کی‌یف از یک روزنامه‌نگار اوکراینی، ‌ از او تشکر کرد و از او خواست که «همین روند را ادامه دهند.»

این رسانه‌ها، این اظهارنظر صریح علی‌اف که از کی‌یف خواسته است که «با اشغال موافقت نکند» را به مثابه نخستین حمایت علنی و آشکار جمهوری آذربایجان از اوکراین و کاربرد واژه «اشغال» توصیف کردند.

اندکی پس از طرح این سخنان بود که پایگاه خبری لنتا روسیه گزارش داد که نیروهای مسلح این کشور، حمله شبانه گسترده‌ای را در منطقه‌ای از کی‌یف پایتخت اوکراین که سفارت جمهوری آذربایجان در آن واقع است، انجام دادند. در حالی که برخی منابع مدعی آسیب جزئی به ساختمان این سفارت شدند، این رسانه روس گزارش داد: هیچ گزارشی از آسیب به این نهاد دیپلماتیک منتشر نشده است.

در این میان، دونالد ترامپ رئیس‌جمهوری آمریکا بخشی از اظهارات الهام علی‌اف رئیس‌جمهور جمهوری آذربایجان در همان نشستی که درباره اوکراین صحبت کرد را بازنشر کرد، هرچند در ظاهر این موضوع به دلیل سخنان علی‌اف در ستایش مواضع دولت ایالات متحده بود.

تعطیلی مرکز فرهنگی روسیه در باکو

پیش از این، گزارش شد که وزارت امور خارجه جمهوری آذربایجان سوم فوریه ۲۰۲۵ برابر با ۱۵ بهمن ۱۴۰۳ در یادداشتی، پایان فعالیت خانه روسیه به عنوان مرکز فرهنگی و علمی این کشور در باکو به دلیل عدم ثبت حقوقی طبق قوانین محلی کشور میزبان را به مسکو اعلام کرده است.

سخنگوی کرملین در آن زمان با ابراز تأسف از بسته شدن خانه روسیه در باکو پایتخت جمهوری آذربایجان گفت: این موضوع سوءتفاهمی است که می‌تواند به دنبال تماس‌های دوجانبه حل شود.

پسکوف در این باره افزود: مسکو، این مشکل را از طریق گفت و گو و با تکیه روابط خوب دوجانبه با باکو حل خواهد کرد.

موضع کرملین:‌ امید به سپری شدن دوره دشوار در روابط

ولادیمیر 

سخنگوی ریاست‌جمهوری روسیه ۳۰ تیر ۱۴۰۴ در پاسخ به پرسشی در این باره گفت:‌ روابط بین مسکو و باکو پایه محکمی دارد، منافع دو کشور منطبق است، همکاری‌های سودمند متقابل براساس احترام متقابل وجود دارد اما گاهی اوقات اتفاق می‌افتد که دوره‌های سختی در روابط دو کشور رخ می‌دهد. اکنون یکی از این دوره‌ها است که امیدواریم سپری شود.

دیمیتری پسکوف تأکید کرد: همکاری‌های بین روسیه و جمهوری آذربایجان، منافع متقابلی را برای دو کشور به همراه دارد.

پسکوف با بیان اینکه «برای روسیه بسیار مهم است که روس‌ها در جمهوری آذربایجان مورد احترام قرار گیرند»، تصریح کرد: «یک جامعه بسیار بزرگ شهروندان جمهوری آذربایجان نیز در روسیه زندگی می‌کنند که تقریباٌ همه آنها، شهروندان قانون‌مدار روسیه و در اینجا از احترام شایسته‌ای برخوردار هستند. »

سخنگوی کرملین گفت: در روسیه، فقط آن دسته از شهروندان جمهوری آذربایجان که قانون را زیر پا می‌گذارند، تحت پیگرد قانونی قرار می‌گیرند.

پسکوف در پاسخ به پرسش دیگری درباره حادثه سقوط پرواز خطوط هوایی جمهوری آذربایجان در نزدیکی آکتائو قزاقستان نیز گفت: اگر باکو تصمیم بگیرد که از مسکو شکایت کند، ما منتظر احکام رسمی (مراجع بین‌المللی) خواهیم بود.

سخنگوی کرملین ۳۱ تیر ۱۴۰۴ در واکنش به سخنان اخیر رئیس‌جمهور جمهوری آذربایجان در حمایت از اوکراین گفت: امیدواریم که اختلاف نظر مسکو و باکو در این زمینه، مانعی برای عبور ما از یک دوره کوتاه سردی در روابط دوجانبه نباشد.

پسکوف افزود: امیدواریم که منافع همکاری سودمند متقابل را به خاطر وضعیت فعلی قربانی نکنیم.

وی خاطرنشان کرد: ما از موضع رئیس‌جمهوری آذربایجان در مورد اوکراین آگاه هستیم. از همان ابتدا، الهام علی‌اف این موضع را اتخاذ کرد و ما از همان ابتدا، با آن موافق نبودیم.

جمهوری آذربایجان و روسیه: متحد یا رقیب؟

پایگاه روسی «لایف» (Life) در گزارشی با عنوان «جمهوری آذربایجان و روسیه: متحد یا رقیب؟، ‌ سیگنال‌های نگران‌کننده از باکو» نوشت: جمهوری آذربایجان همچنان به برداشتن گام‌ها و اظهاراتی با هدف فاصله‌گرفتن از روسیه ادامه می‌دهد.

تحلیلگر این رسانه روس نوشت: با اظهارات اخیر رئیس‌جمهوری آذربایجان در حمایت از اوکراین، علی‌اف آشکارا وابستگی خود را به اردوگاه کسانی که طرفدار «شکست استراتژیک روسیه» هستند، اعلام می‌کند؛ این دیگر رفتار یک «شریک استراتژیک» نیست، بلکه رفتار یک دشمن است.

این رسانه روس در ادامه نوشت: «جمهوری آذربایجان قبلاً از اوکراین حمایت کرده است. این کشور کمک‌های بشردوستانه و به گفته برخی منابع که اظهارات آنها اثبات نشده است، به کی‌یف سلاح ارسال کرده است؛ باکو موضوع کمک تسلیحاتی به اوکراین را تکذیب کرد، اما آیا چنین سوءظن‌هایی بی‌اساس ایجاد می‌شوند؟»

این رسانه روس در ادامه نوشت: «در رسانه‌های آذربایجان و به ویژه در کانال‌های تبلیغاتی تلگرام، مواضع طرفدار اوکراین همیشه غالب بوده است. نه تنها غالب، بلکه هیچ موضع دیگری وجود نداشته است و تمام گزارش‌های تلویزیونی منحصراً از طرف اوکراینی ارائه می‌شود.»

در این گزارش آمده است:‌ تنها روزنامه‌نگاری که از آمدن به منطقه «عملیات ویژه نظامی» از طریق مسکو و ارائه تصویری عینی از آنچه اتفاق می‌افتاد، نترسید، پارسال به جرم «خیانت» و «جاسوسی» به نفع روسیه به ۱۳ سال زندان محکوم شد.

این رسانه روس افزود: «فاصله گرفتن ایدئولوژیک آذربایجان از روسیه و کمپین اطلاعاتی ضد روسی مدت‌هاست که ادامه دارد. اما در سال ۲۰۲۴، این کمپین کاملاً لجام‌گسیخته شده و دیگر توسط مقامات رسمی باکو پنهان نمی‌شود.»

غیبت علی‌اف در آیین روز پیروزی، نشانه مهم برای روس‌ها

آیین گرامیداشت ۹ مه ۲۰۲۵ به عنوان هشتادمین سالگرد پیروزی شوروی در جنگ جهانی دوم در حالی اردیبهشت ۱۴۰۴ در مسکو برگزار شد که غیبت جمهوری آذربایجان به عنوان یکی از کشورهایی که در سابق عضو این اتحادیه بود، پرسش‌هایی را برای روس‌ها ایجاد کرد.

تحلیلگر این پایگاه روسی نوشت:‌ خودداری آشکار علی‌اف از جشن گرفتن روز پیروزی که برای ما و همه رهبران دیگر جمهوری‌های سابق شوروی، یک جشن مشترک است، توقف فعالیت خبرگزاری اسپوتنیک و تعطیلی خانه روسیه، دیگر رویدادهای جداگانه‌ای نیستند، بلکه حلقه‌هایی در یک زنجیره واحد با هدف ایجاد شکاف بین جمهوری آذربایجان و روسیه هستند.

آیا باکو در تلاش است تا دوست واشنگتن شود؟

این پرسشی است که این رسانه روس مطرح کرده و در ادامه از قول علی‌اف نوشته است: ما سیگنال‌های مثبتی از واشنگتن دریافت می‌کنیم. در پاسخ، جمهوری آذربایجان نیز سیگنال‌های بسیار مثبتی ارسال می‌کند.

علی‌اف با اشاره به اینکه دونالد ترامپ رئیس جمهوری آمریکا، «به طور فعال در فرآیندهای جاری در قفقاز جنوبی مشارکت دارد» گفت: «شراکت ما تاریخچه‌ای غنی دارد.»

این رسانه روس در ادامه نوشت:‌ این سخنان می‌تواند تلاشی برای «تایید» ترامپ باشد، تا حدی برای کینه‌ورزی با اروپا، به این دلیل که خود ترامپ اکنون به طور فعال به دنبال متحدانی است که بتوانند بدون مطالبه بیش از حد، مانند اروپایی‌ها، به حامی مواضع او در منطقه تبدیل شوند.

تحلیگر روس معتقد است:‌ اگر علی‌اف هدف ایجاد یک وزنه تعادل در برابر روسیه در منطقه قفقاز را دنبال می‌کند، اقدامات او به راحتی قابل توضیح است. به خصوص با توجه به پایان «ماه عسل» ترامپ با مسکو و تلاش‌های کاخ سفید برای اعمال فشار بر روسیه، که می‌تواند از همه طرف‌ها، از جمله قفقاز جنوبی، انجام شود.

این پایگاه روس‌زبان با هشدار درباره اینکه «قفقاز جنوبی می‌تواند به پایگاه ناتو علیه روسیه و چین تبدیل شود.» نوشت:‌ اخیراً، تام باراک، سفیر ایالات متحده در ترکیه گفت که واشنگتن آماده است تا مدیریت کریدور (به اصطلاح) زنگزور (که در واقعیت، هنوز وجود ندارد) را در صورت کمک به پیشبرد مذاکرات به بن‌بست رسیده بین باکو و ایروان، به دست گیرد.

تحلیلگر روس خاطرنشان کرد: مدیریت کریدور زنگزور به معنای کنترل بر مهم‌ترین بخش کریدور میانی است که برای چین و اروپا از اهمیت بالایی برخوردار است و همچنین روندی علیه منافع روسیه است.

وی افزود: در نگاه اول به نظر می‌رسد که یک شرکت تجاری کاملاً غیرنظامی در اینجا مشغول به کار خواهد شد اما با توجه به اینکه اینجا یک نقطه حساس است، به این بهانه، می‌توان ابتدا یک شرکت نظامی خصوصی برای محافظت از آمریکایی‌ها معرفی کرد و سپس یک پایگاه نظامی تمام عیار در آنجا مستقر کرد.

الهام علی‌اف 

این پایگاه روس نوشت: «برای علی‌اف، دوستی با آمریکایی‌ها می‌تواند به موقعیت ارزشمندی در تعامل با رجب طیب اردوغان تبدیل شود تا نشان دهد که باکو فقط یک دست‌نشانده امپراتوری عثمانی نیست، بلکه ارتباطاتی دارد و اگر هم داشته باشد، می‌تواند از بالای سر سلطان با ترامپ صحبت کند.»

در ادامه این گزارش آمده است: «علی‌اف پس از پیروزی در جنگ دوم قره‌باغ، که خیلی راحت به دست آمد، بیش از حد خود را تصور کرد، احساس کرد که یک بازیگر جهانی در ژئوپلیتیک است و کشورش نه یک موضوع بازی‌های قدرت‌های منطقه‌ای واقعی، بلکه یک بازیگر آنهاست. او تصور می‌کرد که می‌تواند با ایالات متحده، ترکیه، اروپا بازی کند و حتی برنده شود. و روسیه اصلاً مورد نیاز نیست – روابط با آن به یک بار سنگین تبدیل می‌شود و می‌توان آن را از هر طریق ممکن نابود کرد.»

کتاب‌های درسی می‌گویند: تنش کنونی، ریشه‌دار است

پایگاه تحلیلی بررسی نظامی روسیه نیز در این زمینه تحلیلی با عنوان «تو برادر من نیستی: روایت‌های ضد روسی سال‌هاست که در کتب درسی مدارس جمهوری آذربایجان ترویج می‌شوند!» منتشر کرده است.

ویکتور بریوکوف تحلیلگر روس در این باره نوشت:‌ پس از وخامت شدید روابط بین روسیه و جمهوری آذربایجان که به ابتکار باکو رخ داد، گفته‌های زیادی مبنی بر اینکه گویا «نیروهای مخفی» در تلاشند تا بین ملت‌های برادر اختلاف ایجاد کنند، مطرح شد.

وی افزود: برای مثال، دیمیتری ماسیوک مدیر اداره چهارم کشورهای مشترک‌المنافع وزارت امور خارجه روسیه، اظهار داشت که «نیروهای خاصی در تلاشند تا در روابط ما با باکو اختلاف ایجاد کنند» و ملیکوف سرپرست منطقه داغستان روسیه اظهار داشت که وخامت روابط «به دلیل اقدامات تحریک‌آمیز افرادی رخ داده است که به دنبال ایجاد اختلاف بین روسیه و جمهوری آذربایجان هستند.»

بریوکوف که پیش‌تر مقاله‌ای با عنوان «آذربایجان تصمیم گرفت به روسیه پشت و به ترکیه روکند»، منتشر کرد، معتقد است: «با توجه به اینکه اقدامات ضد روسی در جمهوری آذربایجان توسط رهبری عالی سیاسی و در درجه اول خود الهام علی اف آغاز شده بود، در اینجا کشف اقدامات «نیروهای مخرب مخفی» دشوار است.

در ادامه این مطلب آمده است: اخیراً، الکساندر دیوکوف، مورخ روس و همکار موسسه تاریخ روسیه آکادمی علوم این کشور، نقل قول‌هایی (و تصاویری از آنها) از کتاب‌های درسی تاریخ جمهوری آذربایجان را در کانال تلگرام خود منتشر کرد که در آنها روسیه به صورت کاملاً منفی به تصویر کشیده شده است.

بنابر این گزارش، این مورخ روس توجه را به این واقعیت جلب کرد که در درس تاریخ مدرسه، به معنای واقعی کلمه در هر کتاب درسی جمهوری آذربایجان، تصاویر یک اشغالگر و استعمارگر در رابطه با کشور روسیه به طور روشمند ساخته شده است.

براین اساس، دیوکوف سپس به کتاب‌های درسی تاریخ جمهوری آذربایجان استناد می‌کند که در مورد «اشغال» (جمهوری) آذربایجان در دوران امپراطوری روسیه و شوروی و همچنین آرمان‌های مردم برای «رهایی از یوغ» صحبت می‌کنند.

به گفته‌ دیوکوف، نویسندگان کتاب‌های درسی در مورد دوره‌های امپراطوری روسیه و شوروی سکوت نکرده و به طور فعال انتقاد از روسیه معاصر را به کتاب‌های درسی منتشر شده در سال‌های اخیر اضافه می‌کنند. پیشتاز در این زمینه کریم شکوروف مؤلف است که به صراحت در کتاب راهنمای کلاس یازدهم دانش‌آموزان جمهوری آذربایجان از «الحاق» شبه‌جزیره کریمه در سال ۲۰۱۴ و تداوم دیگر «اقدامات تهاجمی و افراطی» فدراسیون روسیه علیه اوکراین سخن گفته است.

این مورخ روس در ادامه تصریح کرد: در کتاب‌های درسی جمهوری آذربایجان، ‌ نه تنها اظهارات ضد روسی زیادی وجود دارد، بلکه رویکرد به تاریخ نیز به طور کلی بسیار عجیب است. برخی از قسمت‌ها آنقدر پوچ هستند که خواندنشان بدون خنده غیرممکن است؛ به عنوان مثال، در کتاب درسی کلاس پنجم آمده است که «اجداد آذربایجانی‌ها پادشاه کوروش دوم را شکست دادند» و نادرشاه به عنوان «فرمانده نظامی آذربایجانی» معرفی شده است.

«ژستی» که لازم داشت

کنستانتین زاتولین، معاون اول رئیس کمیته دومای دولتی در امور کشورهای مستقل مشترک المنافع، در گفت‌وگو با پایگاه خبری روسی لنتا گفت: «در صورت شدت گرفتن تنش در روابط مسکو و باکو، من معتقد نیستم که جمهوری آذربایجان به روسیه حمله خواهد کرد یا پهپادهایی را به سمت روسیه پرتاب کند. اگرچه، وقتی صحبت از حمله به ایران شد، این گمان وجود دارد که در مرحله اولیه، اسرائیلی‌ها از خاک جمهوری آذربایجان برای پرتاب موشک یا پهپاد خود استفاده کرده‌اند.»

این نماینده پارلمان روسیه خاطرنشان کرد: در مرحله فعلی، جمهوری آذربایجان مصمم است آنچه را که از ارمنستان می‌خواهد، به دست آورد، از جمله اینکه به همراه ترکیه در مورد کریدور زنگزور به ایروان فشار بیاورد.

وی خاطرنشان کرد که توافقات فرضی قبلی مبنی بر اینکه اگر این کریدور باز شود، توسط مرزبانان روسی محافظت یا کنترل خواهد شد، اکنون توسط ارمنستان و جمهوری آذربایجان بایگانی و به فراموشی سپرده شده است.

زاتولین اظهار داشت: «در واقع، نگاه علی‌اف محدود به اشغال قره‌باغ کوهستانی نیست. او اخیراً بارها گفته است که قلمرو ارمنستان در واقع سرزمین‌های جمهوری آذربایجان است. اینجاست که ممکن است یک مرحله داغ (درگیری) رخ دهد.»

این قانونگذار روس معتقد است: «تمام این داستان‌ها در مورد هواپیما یا بازداشت در یکاترینبورگ برای گرفتن ژست آزرده و گفتن اینکه اکنون در مورد قفقاز با روسیه صحبت نخواهند کرد، لازم بود.»

زاتولین تصریح کرد: «در واقع، هم ارمنستان و هم جمهوری آذربایجان امروز، به طرق مختلف، روی یک هدف کار می‌کنند:‌ ریشه‌کن کردن نفوذ روسیه در ماوراء قفقاز. و ترکیه این را زیر نظر دارد و این تا حدودی به نفع آن است، اما خود را به خط مقدم نمی‌رساند.»

باکو به زودی به روند بهبود روابط با مسکو باز خواهد گشت

ولادیمیر ژاریخین معاون مدیر موسسه کشورهای مستقل مشترک‌المنافع معتقد است: اقدامات باکو در قبال مسکو، احساسی و کوته‌بینانه است.

وی در گفت‌وگو با پایگاه خبری روسی Realnoevremya با بیان اینکه باکو بیش از حد به حمایت آنکارا امیدوار هستند، افزود: جمهوری آذربایجان به زودی به روند بهبود روابط با روسیه باز خواهد گشت.

این دانشمند علوم سیاسی گفت: «این امید که باکو یک دوست دائمی و وفادار در ترکیه داشته باشد تا حدودی ساده‌لوحانه است، زیرا آنکارا منافع خود را دارد. و پس از مدتی، رهبری جمهوری آذربایجان به این موضوع پی خواهد برد.»

گاز جمهوری آذربایجان، بازار گاز روسیه در اروپا را تصاحب می‌کند؟

به دنبال تحریم‌های اعمالی بر مسکو پس از آغاز عملیات نظامی در اوکراین که منجر به حذف تدریجی گاز روسیه از سبد مصرفی اتحادیه اروپا می‌شود، جمهوری آذربایجان در حال آماده شدن برای عرضه منابع گازی به اروپا از طریق گرجستان و بستر دریای سیاه است.

به نوشته روزنامه روسی وزگلیاد، جیحون بایراموف وزیر امور خارجه جمهوری آذربایجان پس از دیدار با همتای گرجستانی خود گفت: «پروژه عرضه انرژی «سبز» باکو از طریق گرجستان به بازارهای اروپایی در امتداد بستر دریای سیاه مهم است.»

وی افزود:‌ گرجستان و جمهوری آذربایجان در این زمینه با کشورهای اروپایی و همچنین با ترکیه همکاری نزدیکی دارند.
بایراموف اظهار داشت:‌ ازبکستان و قزاقستان نیز تمایل خود را برای استفاده از ظرفیت‌های آتی ناشی از احداث این خط لوله ابراز کرده‌اند.

ساز مخالف در قفقاز

پس از آنکه ارمنستان به واسطه آنچه عدم حمایت سازمان پیمان امنیت جمعی از این کشور در رویارویی نظامی با جمهوری آذربایجان خواند، از این سازمان و روسیه به عنوان عضو کلیدی و محوری آن فاصله گرفت، امروز باکو نغمه‌های جدایی از مسکو را سر می‌دهد.

باید منتظر ماند و دید که آیا ارمنستان و جمهوری آذربایجان که سیگنال‌هایی مبنی بر عدم توجه به نقش روسیه در منطقه قفقاز را مخابره کرده‌اند، آیا نفع همگانی در تأمین امنیت منطقه توسط کشورهای همسایه را اولویت خواهند داد یا اینکه زمینه‌ساز حضور کشورهای فرامنطقه‌ای از آن سوی کره زمین در این منطقه حساس خواهند شد، موضوعی که امنیت و ثبات در منطقه قفقاز را تحت تأثیر خود قرار خواهد داد و چه بسا سرنوشت این کشورها و حاکمان آنها را.