اهداف جمهوری آذربایجان برای آینده قره‌باغ چیست؟/ تحلیل

این یکی از فرمول‌های امنیت باکو است: «گروه‌های مسلح ارمنی باید خاک جمهوری آذربایجان را ترک کنند.»

اخراج گروه‌های مسلح ارمنی از قره‌باغ که نیروهای حافظ صلح روسی به طور موقت در آن مستقر هستند، یکی از موضوعاتی است که در دستور کار نظامی-سیاسی باکو قرار دارد. با این حال، بلافاصله پس از تصویب بیانیه صلح 10 نوامبر 2020، طرف آذربایجانی سیاست اجرایی آن را دنبال نکرد.

از آنجا که باکو خطرات خاصی از جانب مسکو احساس می‌کرد، پس از دور شدن آن تهدیدات در افق نظامی-سیاسی، آشکارا شروع به درخواست اجرای ماده 4 اعلامیه صلح قره‌باغ کرد.

اگرچه این روند تدریجی بود و جمهوری آذربایجان با تاکتیک جنگ خاموش و بدون افشای نکاتی برای خنثی کردن اقدامات منطقه خودمختار ارمنی گام برداشت، اما باید از تهدید دیگری جلوگیری می‌کرد تا نتایج، جایی برای تحریک ارمنیان باقی نگذارد.

جمهوری آذربایجان دسترسی به مرزهای دولتی و رسمی با ارمنستان را فراهم می‌کرد، این حرکت نظامی-سیاسی به موازات مطالبات در مورد روند اخراج شبه‌نظامیان ارمنی در قره‌باغ انجام شد.

دسترسی به مرز ممکن شد و ارتش جمهوری آذربایجان در ارتفاعات استراتژیک در مناطق لاچین و کلبجر مستقر شد و بدین ترتیب اهرم‌های نفوذ جدیدی علیه ارمنستان ایجاد کرد.

گام‌های باکو باعث افزایش تنش در اهداف استراتژیک ارمنستان شد و وضعیت هیستریک به نحوی مسئله قره‌باغ را به حاشیه آن سوق داد.

پس از آن، جمهوری آذربایجان فشارهای خود را افزایش داده و در مناطقی که نیروهای حافظ صلح روسی حضور دارند دوربین‌های نظارتی نصب کرد.

باکو در این دوره، اتحاد استراتژیک با ترکیه را به سطح جدیدی ارتقا داد و محتوای جدیدی را برای مذاکرات با روسیه به ارمغان آورد و در عمل تحدید حدود، روند تعیین مرز و ضربه به شبه‌نظامیان ارمنی قره‌باغ را دنبال کرد.

از آغاز فوریه 2022، جمهوری آذربایجان تلاش‌های خود را در مناطقی که نیروهای حافظ صلح روسی به طور موقت در آن مستقر بودند، افزایش داد و ترس نیروهای مسلح ارمنستان را با عناصر جنگ هیبریدی عمیق‌تر کرد. این نوع جنگ، آخرین هشدار برای عملیات ضد تروریستی بود، اما جمهوری آذربایجان همچنان به دنبال کسب نتایج بدون ضرر بود.

جمهوری آذربایجان همچنین حقوق حاکمیت خود را در روستای «فرخ» خوجالی تقویت کرد و اکنون ارتفاعات اطراف آن در کنترل ارتش آذربایجان است.

راه‌ حل صبر و خویشتن‌داری فرمول ذاتی اطلاعات استراتژیک الهام علی‌اف رئیس‌جمهور آذربایجان است و به مرور زمان دولت جمهوری آذربایجان پرچم خود را در دیگر مناطقی که نیروهای حافظ صلح روسی مستقر هستند به اهتزاز درخواهد آورد.

ارتش جمهوری آذربایجان عزم خود را برای پافشاری بر بیانیه صلح 10 نوامبر به مدت یک سال و 4 ماه نشان داد و پس از آن، هم به ارمنستان و هم به روسیه هشدار داد که برداشت خود را از اصول باکو تقویت کنند و از مواضع حامی روانشیسم دست بکشند.

جمهوری آذربایجان نشان داده که از طریق نظامی-سیاسی یا صرفاً نظامی به تعهدات اعلامیه صلح قره‌باغ عمل کرده و بر توافق راهبردی با آنکارا و مذاکره با مسکو برای تحقق این امر تأکید می‌کند.

این در حالی است که وزارت دفاع روسیه در بیانیه ای، از عبارت «قره‌باغ کوهستانی» استفاده کرده و اعلام می‌کند که ارتش آذربایجان از روستای فرخ خوجالی عقب‌نشینی کرده و برای روستای فرخ از نام فروخ استفاده کرد.

اظهارات وزارت دفاع روسیه در مورد روستای فرخ خوجالی را در دو زمینه می‌توان ارزیابی کرد:

1.نقش نیروهای حافظ صلح روسیه برجسته شود و از این طریق بر حضور نظامی روسیه در قره‌باغ تأکید شود.

2.با وجود توافق بین جمهوری آذربایجان و روسیه، وزارت دفاع روسیه تلاش دارد تا ارامنه را راضی کند.

در مورد اینکه چه اتفاقی ممکن است بیفتد، می‌توان گفت که جمهوری آذربایجان این روند را تا رسیدن به اهداف خود در قره‌باغ ادامه خواهد داد.

شکل این روند به ارمنستان بستگی دارد و اگر ایروان در کنار سیستم خودمختار قره‌باغ قرار نگیرد، بوی باروت در آسمان قره‌باغ نخواهد بود، در غیر این صورت، ممکن است درگیری دیگری در منطقه شکل بگیرد.

نویسنده: حمید قدسی آذر 

منبع: تسنیم