زورآزمایی واشنگتن و مسکو در خیابان‌‌‌‌های ایروان

همزمان با تغییر ساختار حکومتی در ارمنستان، رویارویی نفس گیر روسیه و آمریکا نیز در نقاط مختلف قفقاز جنوبی از اوستیای جنوبی، آبخازیا و قره باغ به کف خیابان های ایروان رسیده است.

به گزارش مرکز فرهنگی قفقاز،سرژ سارکیسیان با رای گیری در پارلمان ارمنستان و با اخذ ۷۷ رای موافق و ۱۷ رای مخالف نخست وزیر ارمنستان شد. اما اعتراضات خیابانی در میادین اصلی ایروان کماکان ادامه دارد. رهبر مخالفان در اعتراضات دیروز از آغاز “انقلاب” مخملی” در کشورش خبر داده و بر عدم عقب نشینی از مطالبات مردمی تاکید کرده است.

وی تمامی هواداران خود را که در میدان پاریس در ایروان به بست نشسته بودند برای سپری کردن شب در میدان آزادی این شهر فراخواند و از تمامی طرفداران خود خواست تا از فعالیت نهادها و ارگان های دولتی تا حد ممکن ممانعت به عمل آورند.

پاشینیان در اظهارات خود خاطرنشان کرده است: “وضعیت انقلابی در ارمنستان به وجود آمده و من آغاز “انقلاب مخملی” مردم ارمنستان را اعلام می کنم. با بست نشینی در مقابل ادارات دولتی مانع فعالیت‌‌های آن‌‌ها شوید، وارد ساختمان‌‌های دولتی شده و مانع فعالیت کارمندان دولتی شوید؛ اما به اموال عمومی آسیب نرسانید و به خشونت متوسل نشوید، مانع حرکت سیستم حمل و نقل عمومی در داخل شهرها شده و حتی سفارت‌‌های کشورهای خارجی را به محاصره درآورید.”

با وجود حضور خودروهای زرهی در خیابان‌‌های ایروان و نیز ممانعت پلیس از حضور مردم در خیابان ها اما مخالفین دولتی نیتی برای عقب نشینی از خواسته های خود ندارند. پاشینیان نیز به عنوان رهبر این حرکت اجتماعی با پاره کردن ابلاغیه پلیس ایروان مبنی بر عدم تجمع در میادین شهر در مقابل دوربین‌‌های رسانه‌‌های مختلف موضع جدی خود و طرفدارانش را در این قضیه اعلام کرده است.

سطور بالا سیر حوادثی است که از روز جمعه ۱۳ آوریل در ایروان پایتخت ارمنستان آغاز شده و در روز انتخابات نخست وزیری در پارلمان این کشور به اوج خود رسیده است و کماکان نیز ادامه دارد. با نگاه به نحوه پیشروی تحولات در یک ماه گذشته در ساختار سیاسی ارمنستان می توان گفت جنگ قدرت میان آمریکا و روسیه در قفقاز جنوبی وارد فاز جدیدی شده است اما روسیه در این جنگ پنهان نیتی برای تسلیم ارمنستان به آمریکایی‌‌ها ندارد.

زیرا ارمنستان به عنوان یکی از دروازه‌‌های خروج روسیه رو به جنوب می‌‌باشد، گذشته از این روسیه نه تنها ارمنستان بلکه کل قفقاز جنوبی و سه کشور استقلال یافته از شوروی سابق را در این منطقه به عنوان حیاط خلوت و عمق استراتژیک خود می‌‌پندارد. شاید اگر مقامات جمهوری آذربایجان هوشیاری لازم در این زمینه را داشتند به راحتی می توانستند تحولات صورت گرفته در ارمنستان را با لابیگری میان مسکو و باکو تا حدی به نفع خود تغییر دهند.اما به نظر می رسد چنین اقدام هوشمندانه ای حداقل تا این لحظه از حیطه قدرت دستگاه دیپلماسی آذربایجان خارج بوده است.

با نگاهی دقیق به تحولات صورت گرفته و دقت در نحوه پیشروی اعتراضات می توان از سه نیروی تاثیرگذار در این موج اعتراضی یاد کرد: ۱٫ نیروهای رادیکال ناراضی از وضعیت موجود که در واقع می توان از آن ها به عنوان موتور محرکه تمامی حرکت های میدانی و خیابانی یاد کرد. این نیروها از دستگیری، زندان، شکنجه و حتی کشته شدن ابایی ندارند. ۲٫ نیروی سیاسی لابی ارمنی که در خارج از کشور حضور داشته و به دلایلی از عملکرد حکومت فعلی ارمنستان و در راس آن سرژ سارکیسیان ناراضی هستند. با وجود تفکرات فاشیستی موجود در بدنه این جریان، این گروه حمایت خود از نیروهای مخالف داخلی را در برابر حکومت سارکیسیان تا حدی افزایش داده است. ۳٫اما نیروی سوم که در این حوادث نقش حائز اهمیتی داشته و از دید مخاطبین به نحوی غایب بوده است، دست های پنهان سناریونویسان غربی و از جمله آمریکاست.

منافع آمریکا و روسیه در حالی در ارمنستان و در قفقاز جنوبی رویاروی هم قرار گرفته اند که روسیه به ارمنستان به عنوان یکی از واحدهای سیاسی داخلی خود می نگرد و حضور هیچ قدرت خارجی در این کشور را بر نمی تابد. نکته قابل توجه در این زمینه عدم ممانعت سارکیسیان از سیاست های یکجانبه و زیاده خواهانه روسیه در ارمنستان بوده است. سارکیسیان توانایی مقابله با خواست های روسیه در کشورش را نداشته و چنین نیتی نیز ندارد. از این رهگذر غرب و در راس آن آمریکا برای تضعیف موقعیت سارکیسیان و حتی کنار زدن وی از قدرت دست به اقداماتی زده است.هدف غایی غرب از اقدامات اخیر خارج کردن ارمنستان از دایره نفوذ روسیه می باشد.

حکومت سارکیسیان از منظر آمریکایی ها باید تضعیف شود چون اکنون بهترین زمان برای اجرای این پروژه است و با تثبیت دوباره وی در مسند نخست وزیری چنین امکانی برای نیروهای طرفدار غرب وجود نخواهد داشت. پاشینیان نیز با درک این موضوع و با قبول تمامی ریسک های موجود پا به میدان گذاشته است. و از این روی هم انتظار حمایت غرب از اقدامات خود را دارد.

سرگئی مارکوف نماینده ویژه رئیس جمهور روسیه نیز بحران سیاسی موجود در ارمنستان را به نحوی تقابل دو رویکرد در قفقاز جنوبی خوانده و پشت پرده این اقدامات را آمریکا و تا حدی اتحادیه اروپا انگاشته است. به گفته این کارشناس مسائل سیاسی هدف معترصین در خیابان های ایروان علاوه بر شعارهای دموکراسی خواهانه و مبارزه با استبداد چته ارامنه قره باغ در ارمنستان، همزمان مبارزه با نفوذ روسیه در این کشور نیز می باشد.

منبع:آناج