“Çətin dövr” Moskva-Bakı münasibətlərində: Keçici və ya dərin köklü?

Mətbuatda gərginlik yaradan hadisələr silsiləsi:

• Rusiyanın Yekaterinburq şəhərində iki azərbaycanlının həbsdə ölümü və Bakının buna cavab olaraq Rusiya vətəndaşlarını həbs etməsi.
  Azərbaycanın MDB-nin Moskvada keçirilən iqtisadi şurasından çıxması.
  İlham Əliyevin Ukrayna prezidenti Vladimir Zelenski ilə telefon danışığı və Rusiyanın bunu “alovlandırma cəhdi” adlandırması.
  Azərbaycanın Rusiyaya qarşı beynəlxalq məhkəmələrdə 2023-cü il dekabrda Qazaxıstan yaxınlığında baş vermiş təyyarə qəzası ilə bağlı iddia hazırlaması.

Münasibətlərdə “sərt dönüş”ün səbəbləri

1. Ukrayna münaqişəsində fərqli mövqelər:
   • Əliyevin “Ukrayna işğala razı olmamalıdır” ifadəsi və Rusiya mediasının bunu “ilk açıq dəstək” adlandırması.
     Rus analitiklər Azərbaycanın “Rusiyanın strategiya məğlubiyyətini istəyənlər düşərgəsinə” keçdiyini iddia edir.

   Tarixi narazılıqlar:

   • Rus tarixçiləri Azərbaycan dərsliklərində Rusiyanın “işğalçı” kimi təsvir edildiyini iddia edir.
     9 May Qələbə Günü mərasiminə Əliyevin qatılmaması Moskvada narazılıq yaratdı.

   Geosiyasi manipulyasiyalar:

   • ABŞ-nin “Zəngəzur dəhlizi”nə nəzarət təklifi və bunun Rusiya-Çin maraqlarına zidd olması.
     Azərbaycanın Avropaya qaz tədarükünü genişləndirmə planları (Rusiyanın itirilmiş bazarını əvəz etmə cəhdi kimi qiymətləndirilir).

Rusiyanın reaksiyası: “Ümidvarıq”

• Peskov: “Bu, keçici çətinlikdir. Azərbaycanla əməkdaşlıq hər iki ölkə üçün sərfəlidir.”
  Moskva, Bakının “emosional addımları”nın arxasında “xarici təxriklər” olduğunu iddia edir.

Analitiklərin proqnozu

• Vladimir Jarixin (MDB İnstitutu): “Azərbaycan tezlikə Rusiya ilə yaxınlaşacaq. Ankaranın dəstəyinə həddindən artıq güvənmək səhvdir.”
  Konstantin Zatulin (Dövlət Duması): “Bakı və İrəvan eyni məqsəd üçün işləyir – Rusiya nüfuzunu Qafqazdan sıxışdırmaq.”

Ən kritik sual
Azərbaycan Rusiya ilə strategiya tərəfdaşlığını bitirir və Qərb ilə ittifaqa can atırmı?

• Rus mənbələri bunu “Əliyevin özünü həddindən artıq qiymətləndirməsi” kimi təqdim edir.
  Faktlar:
  • Azərbaycanın Ukraynaya humanitar yardımı (silahlar barədə təsdiqlənməmiş məlumatlar).
    Donald Trumpın Əliyevin ABŞ yönümlü çıxışlarını paylaşması.

Nəticə: Gərginlik qısamüddətli ola bilər, lakin Azərbaycanın multivektorlu siyasəti Moskva üçün “xəyanət” kimi qiymətləndirilir. Qafqazda ABŞ-NATO nüfuzunun güclənməsi riski realdır.